soy de la provincia de corrientes en argentina y aca se habla bastante guaraní pero lamentablemente esta hermosa lengua se va perdiendo cada vez mas y si sigue asi va a desaparecer dentro de poco. otra duda que tengo es si el guarani que se habla en paraguay y brasil es el mismo que el de aqui. gracias a todos los que respondan seriamente. un abrazo
Copyright © 2024 Q2A.MX - All rights reserved.
Answers & Comments
Verified answer
Mba’éichapa reiko?
Bueno , antes que nada, desde chiquita me quedó el recuerdo cuando mi familia se reunía, tocaban la guitarra mis tíos, mi papá y mis abuelos, mi mamá cantaba y los perros ladraban...y mis otros familiares tambien!!! jajaja pero bueno, aquí te pongo algunas cosas, primero lo primero, la canción más dulce:
Nerendápe aju jevy
de nuevo a implorar tu amor
solo hay tristeza y dolor
al hallarme mombyry.
La culpa mante areko
de todo lo que he sufrido,
por eso es que ahora he venido
ha kangyete aiko.
Aníke nderesarái
que un día a este cantor
le has dicho llena de amor:
"Nderehe'ÿ ndavy'ái".
Che ndaikuaái angaite
si existe en tu pensamiento
aquel puro sentimiento
rerekóva che rehe.
Ani nde pochy
anga chendive
desengañoite
mante areko
che âkâ tavy
anga oikuaa
nderehe kuña
che upéicha aiko.
¿Qué tal cómo andas? Mba’éichapa reiko?
¿Cómo amaneció señor? Mba’éichapa neko’ê karai?
¿Bien y tú? Iporânte …ha nde?
Bien también Iporânte avei
¿Cómo está esta tarde, señora? ¿Mba’éichapa nde ka’aru kuñakarai?
¿Muy bien y tu? ¿Iporâiterei ha nde?
¿Cómo está esta noche? ¿Mba’éichapa nde pyhare?
¿Mi noche es buena y tú? Che pyhare porâ …ha nde?
Amanecer: Ko’ê
Tarde: ka’aru
Noche: pyhare
Señor: Karai
Señora: kuñakarai
Señorita: kuñataî
Mi nombre es Pedro Che réra Peru
Mi apellido es González Che rérajoapy González
Tengo 40 años y soy profesor Aguereko irundypa ary ha che mbo’ehara
MI NOMBRE MI APELLIDO AÑO
Che réra che rerajoapy ary
TENGO PROFESOR Aguereko mbo’ehára
Mi nombre es Carmen Che réra Kame
Yo vivo en Esquina, Corrientes Che aiko Esquina, Corrientespe
¿Cómo es tu nombre?
¿Mba’éichapa nde réra?
¿Cómo es tu apellido?
¿Mba’éichapa nde rérajoapy?
¿Cuantos años tienes?
¿mboy arýpa reguereko?
¿Donde vivís?
¿Moôpa reiko?
¿Dónde queda tu casa?
¿Moôpa nde róga?
Mi nombre es Teresa
Che réra Teresa
Mi apellido es Martínez
Che rérajoapy Martínez
Tengo 20 años
Aguereko mokôipa ary
Yo vivo en Ituzaingó
Che aiko Ituzaingópe
Mi casa queda en Bs As 142
Che róga opyta Bs As 142 pe
Mi papá tu papá su papá
Che ru nde ru itúva
Mi mamá tu mamá su mamá
Che sy nde sy isy
Mi esposa tu esposa su esposa
Che rembireko nerembireko hembireko
Mi marido tu marido su marido
Che ména neména iména
EXCLUSIVO DE LA MUJER. KUÑA HE’ÍVA
MI HERMANO: CHE KYVY
MI HERMANA MAYOR: CHE RYKE
MI HERMANA MENOR: CHE KYPY’Y
MI HIJO/A: CHE MEMBY
MI NOVIO: CHE MENARÂ
EXCLUSIVO DEL HOMBRE. KUIMBA’E HE’ÍVA
MI HERMANA: CHE REINDY
MI HERMANO MAYOR: CHE RYKE’Y
MI HERMANO MENOR: CHE RYVY
MI HIJA: CHE RAJY
MI HIJO: CHE RA’Y
MI NOVIA: CHE REMBIREKORÂ
Mi papá se llama Florencio Che ru héra Florencio
Y su apellido es Gómez Ha herajoapy Gómez
Mi mamá se llama Hilda Che sy héra Hilda
Mi hija tiene 19 años Che rajy oguereko paporundy ary
Mi abuela y mi abuelo comen chipa Che jarýi ha che taita ho’u chipa
Su abuela hace mandioca frita Ijarýi ojapo mandío chyryry
ALGUNAS FRASES.
Ayer llovió mucho Kuehe oky heta
Va contigo Oho nendive
Amo a mi padre Ahayhu che rúpe
¿Vendrás con nosotros? Rejútapa orendive
No te enojes Ani ndepochy
Ven aquí por favor Ejumína ko’ape
Ojalá llueva Oky nga’u
Deseo ir a casa ahase ógape
Voy a casa aha ógape
Puede que él vaya Ikatúne oho ha’e
Ese niño duerme Pe mitâ oke
Esta casa es alta ko óga ijyvate
Tengo frío Che ro’y
Me olvidé de ti Che resarái ndehegui
Tiene mucho dinero Ipirapire heta
Natividad trajo mucha fruta y puso en su canasto Nati ogueru heta yva ha omoî ijajakápe
Irás a la chacra o trabajarás en casa? Rehóta kokúepe térâ remba’apóta ógape
Vienes porque me añoras? Che rechaga’úpa ajeve reju
Llueve, por eso no quiero salir de casa Oky, upévare nasêséi ógagui
Se le aviso que su madre estaba moribunda Oñemomarandu isy omanombotaiteha
Paso mal si salgo de mi casa Ahasa vai asêramo ógagui
Ven a descansar un poco Eju epytu’umi
La joven que bailaba con él, le dejo Kuñataî ojerokýva’ekue hendive ohejarei ichupe
Oremos por las almas de los que han muerto Ñañembo’e omanova’ekue anguerehe
Vé a buscar el vestido que comprarás Tereho eheka pe ao rejogua va’erâ
No sé cuándo viene Ndaikuaái araka’épa ou
Avísale que venga Emomarandu chupe tou
Cuando él sale yo entro Ha’e osê vove che aike
Avísame por favor antes de salir Che momarandumi resê mboyve
Tú vas donde yo voy Nde reho che ahahápe
Tú vienes de donde yo vine Nde reju che aju haguégui
Si hubiera podido habría ido Ikatúrire ahava’erâmo’â
Vienes a nuestra casa a trabajar Reju ore rógape remba’apo hagua
Queda para descansar Opyta opytu’u hagua
Comenzá a comer Eñepyrû ekaru
Vino para trabajar Ou omba’apo hagua
Está en la pieza Oî kotýpe
Tengo por mi brazo Aguereko che jyváre
Va para dormir Oho oke hagua
Grita desde lejos Osapukái mombyry guive
Canta por el camino Opurahéi tape rupi
Tu padre duerme en la pieza Nde ru oke kotýpe
Nosotros tenemos muchas flores Ñande jaguereko heta yvoty
Aquel señor está borracho Amo karai oka’u
Estos alumnos gritan Ko’â temimbo’e osapukái
Esas flores son para mi madre Umi yvoty che sýpe guarâ
Ese lápiz es mío Pe haiha chemba’e
Ese profesor habla bien guaraní Upe mbo’ehára oñe’ê porâ guaraníme
Ése que grita es mi compañero Pe osapukáiva che irû
Esa joven de cabellos rubios Upe mitâkuña áva sa’yju
Ese señor gordo no habla más Pe karai kyra noñe’êvei
Voy a la escuela Aha mbo’ehaópe
Está en la cama Oî tupápe
Tengo por la mano Aguereko che póre
Yo puedo saltar Che ikatu apopo
Yo camino Che aguata
Yo puedo hacer chipa Che ikatu ajapo chipa
Yo no puedo hacer chipa Che ndaikatúi ajapo chipa
A mí Chéve
A él Chupe
A ellos Chupekuéra
A nosotros Ñandéve
A veces Sapy’apy’a
Cocinar Mbojy
Comprar Ñemu
Conversar Ñemongeta
Cuidar Ñangereko
Después Upéi
Dónde Moô
No hay Ndaipóri
Derecha Akatúa
Izquierda Asu
Esta tarde iré a tu casa para tomar mate Ko ka’aru aháta nde rógape aka’ay’u hagua
Voy a ir para hablar Aháta ñañemongeta hagua
Mamá, levántate para tomar mate Che sy epu’â jaka’ay’u hagua
Jorgelina, hacé la comida y comamos Jorgelina ejapo tembi'u ha ja’u
¿Querés ir a la casa de tu hermana? Rehosépa ndereindy rógape
Trae plata, vamos a comprar pan eru pirapire jajogua hagua mbujape
Esta señora es casada y aquella es soltera ko kuñakarai omendáva ha amôa kuñataî
Mañana viajo a Rosario ko’êro aháta Rosariope
Sos parecida a mi hermana nde rejogua che reindýpe
Yo tengo sed che yuhéi
Tu agua está caliente para el mate nde y hakuieterei ka’ayrâ
Todo esto lo saqué de una página que visité una vez con la misma inquietud tuya, bueno, espero te sirva, salu2!!!
Se hace ka’aru!!!!!! chauuuuuuu
UN MEA CULPA.
Yo no tuve familiares que hablaran guaraní; sin embargo, por alguna razón que no logro aislar, recuerdo esa letra (Kilómetro 11, creo). Cuánto lamento que nosotros, los blancos, los descendientes de europeos, los habitantes de la "Argentina Aria" hubiéramos tomado por inferiores a esas personas, a veces por recomendaciones de maestras de grado con pretensiones de mariscal de campo de concentración. La mayor de las vergüenzas.